گروه آموزشی قله

استفانی کونتز و رویکرد تاریخی او

استفانی کونتز، استاد تاریخ و مطالعات خانواده در کالج اِوِرگرین استیت در واشنگتن، به دلیل تحقیقات عمیق خود در زمینه‌ی تاریخ خانواده و ازدواج شناخته شده است. او در این کتاب از رویکردی بین‌رشته‌ای استفاده می‌کند و با بررسی اسناد تاریخی، متون ادبی و داده‌های جامعه‌شناختی، تصویری دقیق از تکامل ازدواج ارائه می‌دهد. کونتز در مقدمه‌ی کتاب توضیح می‌دهد که انگیزه‌ی نگارش این اثر، درک تغییرات سریع روابط زناشویی در سی سال گذشته بود که به نظر او، بیش از تغییرات سه هزار سال پیش از آن بود. او با رد دو نظریه‌ی رایج—این‌که ازدواج برای حمایت مردان از زنان یا برای بهره‌کشی مردان از زنان ابداع شد—استدلال می‌کند که ازدواج نتیجه‌ی پیچیده‌ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است.

ساختار کتاب

کتاب تاریخ ازدواج به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:

• ازدواج در دوران باستان تا قرون وسطی: بررسی ازدواج به‌عنوان نهادی اقتصادی و سیاسی که تحت تأثیر مالکیت، آداب و رسوم و مذهب شکل گرفت.
• ظهور ازدواج مبتنی بر عشق: تحلیل تغییرات در قرن هجدهم و نوزدهم، زمانی که ایده‌ی عشق رمانتیک به‌عنوان پایه‌ی ازدواج مطرح شد.
• ازدواج در عصر مدرن: بررسی چالش‌ها و تحولات ازدواج در قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌ویکم، از جمله تأثیر فمینیسم، برابری جنسیتی و تغییرات اقتصادی.

در این مقاله، به‌طور خاص بر بخش‌هایی از کتاب که به تکامل ازدواج از یک قرارداد مبتنی بر اطاعت به رابطه‌ای مبتنی بر صمیمیت و عشق می‌پردازند، تمرکز می‌کنیم.

ازدواج در گذشته: نهادی مبتنی بر اطاعت

کونتز در بخش اول کتاب استدلال می‌کند که برای هزاران سال، ازدواج بیش از آن‌که رابطه‌ای عاطفی باشد، یک نهاد اقتصادی و سیاسی بود. او می‌نویسد: «تا اواخر قرن هجدهم، بیشتر جوامع جهان ازدواج را برای نهاد اقتصادی و سیاسی جامعه حیاتی‌تر از آن می‌دانستند که به انتخاب آزاد افراد واگذار شود، به‌ویژه اگر تصمیم آن‌ها مبتنی بر چیزی گذرا مانند عشق باشد». در این دوران، ازدواج عمدتاً برای تحکیم اتحادهای خانوادگی، انتقال اموال و تضمین تولیدمثل طراحی شده بود.

ازدواج در جوامع اولیه

کونتز توضیح می‌دهد که در جوامع اولیه، ازدواج تحت تأثیر تقسیم جنسیتی کار شکل گرفت. زنان و مردان به دلیل نقش‌های متفاوتشان در تولید غذا و مراقبت از فرزندان، به یکدیگر وابسته شدند. این وابستگی، همراه با آداب و رسوم اجتماعی، ازدواج را به نهادی برای بقای جامعه تبدیل کرد. برخلاف پستانداران اولیه که زندگی اجتماعی‌شان حول پیوند با جفت سازماندهی نمی‌شد، انسان‌ها قوانین اجتماعی را برای تنظیم ازدواج ایجاد کردند.

ازدواج در قرون وسطی

در اروپا و بسیاری از جوامع دیگر، ازدواج تحت سلطه‌ی مالکیت و اطاعت بود. کونتز اشاره می‌کند که مردان از زنان به‌عنوان بخشی از اموال خود محافظت می‌کردند، و زنان به دلیل جایگاه اجتماعی و اقتصادی‌شان ملزم به اطاعت از شوهرانشان بودند. مذهب نیز نقش مهمی در تقویت این ساختار ایفا کرد. برای مثال، در مسیحیت، ازدواج به‌عنوان اتحادی الهی تقدیس شد، اما همچنان بر نقش‌های جنسیتی سلسله‌مراتبی تأکید داشت.

کونتز همچنین به این نکته اشاره می‌کند که در این دوران، عشق رمانتیک به‌ندرت عاملی برای ازدواج بود. انتخاب شریک معمولاً توسط خانواده‌ها انجام می‌شد و معیارهایی مانند ثروت،جایگاه اجتماعی و اتحادهای سیاسی در اولویت قرار داشتند. حتی در مواردی که عشق وجود داشت، به‌عنوان عاملی ثانویه در نظر گرفته می‌شد.

ظهور ازدواج مبتنی بر عشق

یکی از مهم‌ترین تحولات در تاریخ ازدواج، که کونتز به‌طور مفصل به آن می‌پردازد، ظهور ایده‌ی ازدواج مبتنی بر عشق در قرن هجدهم است. این تغییر، نتیجه‌ی چندین عامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بود.

تأثیر روشنگری و انقلاب صنعتی

در دوران روشنگری، ایده‌های جدیدی درباره‌ی فردگرایی و آزادی شخصی ظهور کرد. کونتز توضیح می‌دهد که فیلسوفانی مانند ژان ژاک روسو و ولتر با تأکید بر حقوق فردی، زمینه را برای بازتعریف ازدواج فراهم کردند. در همین زمان، انقلاب صنعتی با تغییر ساختارهای اقتصادی، زنان را از بردگی خانگی به سوی آزادی نسبی سوق داد. اختراعات و افزایش ثروت به زنان امکان داد تا در نقش‌های جدیدی مانند «طنازی و دلربایی» ظاهر شوند، که به‌تدریج جایگاه آن‌ها را در روابط عاشقانه تغییر داد.

عشق به‌عنوان پایه‌ی ازدواج

کونتز استدلال می‌کند که در قرن نوزدهم، عشق رمانتیک به معیاری اصلی برای انتخاب شریک تبدیل شد. این تغییر به‌ویژه در اروپا و آمریکا مشهود بود، جایی که زوج‌ها شروع به ارزش‌گذاری بر پیوندهای عاطفی کردند. او می‌نویسد: «رابطه‌ی زن و مرد در سی سال گذشته بیش از سه هزار سال قبل دستخوش تغییر شده است». این تحول به این معنا بود که ازدواج دیگر صرفاً یک قرارداد اقتصادی نبود، بلکه رابطه‌ای مبتنی بر انتخاب شخصی و صمیمیت عاطفی شد.

بااین‌حال، کونتز هشدار می‌دهد که این تغییر بدون چالش نبود. در حالی که ازدواج مبتنی بر عشق به زنان و مردان آزادی بیشتری برای انتخاب شریک داد، انتظارات جدیدی مانند صمیمیت مداوم و خوشبختی عاطفی را به همراه آورد که گاهی اوقات فشارهای روانی جدیدی ایجاد می‌کرد.

ازدواج در عصر مدرن: چالش‌ها و فرصت‌ها

در بخش سوم کتاب، کونتز به بررسی ازدواج در قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌ویکم می‌پردازد. او استدلال می‌کند که در این دوره، ازدواج به نهادی بی‌سابقه انعطاف‌پذیر تبدیل شد، اما این انعطاف‌پذیری با چالش‌های جدیدی همراه بود.

تأثیر فمینیسم و برابری جنسیتی

کونتز، که خود از مدافعان دستاوردهای فمینیستی دهه‌ی 1970 است، توضیح می‌دهد که جنبش‌های فمینیستی نقش مهمی در تغییر ساختار ازدواج ایفا کردند. زنان با کسب حقوق قانونی، دسترسی به آموزش و بازار کار، دیگر به ازدواج به‌عنوان تنها منبع امنیت اقتصادی وابسته نبودند. این تغییرات، همراه با افزایش برابری جنسیتی، به زنان و مردان امکان داد تا روابط خود را بر اساس مشارکت برابر و صمیمیت عاطفی بنا کنند.

چالش‌های ازدواج مدرن

بااین‌حال، کونتز اشاره می‌کند که ازدواج مبتنی بر عشق و صمیمیت با چالش‌هایی مواجه است. انتظارات بالای زوج‌ها از یکدیگر—مانند تأمین خوشبختی عاطفی، صمیمیت جنسی و حمایت روانی—می‌تواند به ناامیدی منجر شود. او همچنین به افزایش نرخ طلاق در قرن بیستم اشاره می‌کند و استدلال می‌کند که این امر نتیجه‌ی آزادی بیشتر افراد برای ترک روابط ناراضی‌کننده است.

کونتز همچنین به تأثیر تغییرات اقتصادی، مانند صنعتی شدن و شهرنشینی، بر ازدواج می‌پردازد. او می‌نویسد: «در عصر صنعتی و شهری کنونی، نهاد ازدواج در امتداد خطوط نوین اقتصادی در حال تکامل است». این تکامل شامل کاهش وابستگی اقتصادی زوج‌ها به یکدیگر و افزایش تأکید بر پیوندهای عاطفی است.

تمرکز بر بخش‌های کلیدی کتاب

عشق چگونه بر ازدواج پیروز شد

عنوان فرعی کتاب—«چگونه عشق بر ازدواج پیروز شد»—به‌طور خلاصه پیام اصلی کونتز را منتقل می‌کند. او استدلال می‌کند که عشق، که زمانی عاملی حاشیه‌ای در ازدواج بود، به نیروی محرکه‌ی این نهاد تبدیل شد. این پیروزی، نتیجه‌ی تغییرات تدریجی در نقش‌های جنسیتی، اقتصاد و ارزش‌های فرهنگی بود. کونتز با مثال‌هایی از تاریخ اروپا و آمریکا نشان می‌دهد که چگونه زوج‌ها به‌تدریج شروع به اولویت دادن به عشق و صمیمیت کردند، حتی زمانی که این انتخاب با مقاومت‌های اجتماعی مواجه بود.

از اطاعت به صمیمیت

یکی از مفاهیم مرکزی کتاب، گذار از «اطاعت» به «صمیمیت» است. کونتز توضیح می‌دهد که در گذشته، ازدواج بر اساس سلسله‌مراتب جنسیتی و اطاعت زنان از مردان تعریف می‌شد. اما با ظهور برابری جنسیتی و تأکید بر انتخاب فردی، صمیمیت عاطفی و مشارکت برابر به معیارهای اصلی ازدواج تبدیل شدند. این گذار، اگرچه آزادی بیشتری برای افراد به ارمغان آورد، انتظارات جدیدی را نیز ایجاد کرد که گاهی اوقات به پیچیدگی روابط منجر شد.

تمرین‌ها و تحلیل‌های کونتز

برخلاف برخی کتاب‌های خودیاری که تمرین‌های عملی ارائه می‌دهند، تاریخ ازدواج بیشتر یک تحلیل تاریخی و جامعه‌شناختی است. کونتز به‌جای ارائه‌ی راهکارهای عملی، خوانندگان را تشویق می‌کند تا با درک تاریخچه‌ی ازدواج، انتظارات خود از روابط مدرن را بازنگری کنند. او با استفاده از داستان‌های واقعی و داده‌های تاریخی، خوانندگان را به تأمل در مورد نقش عشق، اقتصاد و فرهنگ در شکل‌دهی روابطشان دعوت می‌کند.

تأثیر کتاب بر خوانندگان و منتقدان

کتاب تاریخ ازدواج به دلیل عمق پژوهش و نثر روان کونتز مورد تحسین گسترده‌ای قرار گرفته است. منتقدان آن را به‌عنوان اثری «بسیار خوب» توصیف کرده‌اند که دیدگاه‌های جدیدی درباره‌ی نهاد ازدواج ارائه می‌دهد. خوانندگان، به‌ویژه کسانی که به تاریخ اجتماعی و مطالعات جنسیتی علاقه‌مندند، از توانایی کونتز در ترکیب تحلیل‌های علمی با داستان‌گویی جذاب قدردانی کرده‌اند.

بااین‌حال، برخی منتقدان معتقدند که تمرکز کونتز بیشتر بر جوامع غربی، به‌ویژه اروپا و آمریکا، است و فرهنگ‌های غیرغربی کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. کونتز در پاسخ به این انتقادات توضیح می‌دهد که محدودیت‌های پژوهش او را به تمرکز بر جوامعی با منابع تاریخی غنی‌تر سوق داده است.

مزایا و محدودیت‌ها

مزایا:

• پژوهش عمیق: کونتز از منابع گسترده‌ای برای پشتیبانی از تحلیل‌های خود استفاده می‌کند.
• نثر روان: سبک نگارش او برای خوانندگان عمومی و متخصصان به‌طور یکسان قابل‌فهم است.
• دیدگاه بین‌رشته‌ای: ترکیب تاریخ، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی، کتاب را به منبعی جامع تبدیل کرده است.
• تمرکز بر تغییرات مدرن: تحلیل کونتز از ازدواج در قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌ویکم، برای درک چالش‌های روابط امروزی بسیار مفید است.

محدودیت‌ها:

• تمرکز بر غرب: کتاب کمتر به فرهنگ‌های غیرغربی می‌پردازد.
• عدم ارائه‌ی راهکارهای عملی: برخلاف کتاب‌های خودیاری، این اثر بیشتر تحلیلی است تا کاربردی.
• حجم زیاد: با حدود 490 صفحه، ممکن است برای برخی خوانندگان سنگین باشد.

کاربرد امروزی کتاب

با وجود انتشار در سال 2005، تحلیل‌های کونتز همچنان برای درک پویایی‌های روابط مدرن بسیار مرتبط است. در جهانی که نرخ طلاق بالا است و انتظارات از ازدواج پیچیده‌تر شده، این کتاب به خوانندگان کمک می‌کند تا ریشه‌های تاریخی این چالش‌ها را درک کنند. همچنین، تأکید کونتز بر برابری جنسیتی و صمیمیت عاطفی با ارزش‌های معاصر هم‌خوانی دارد و می‌تواند به زوج‌ها کمک کند تا انتظارات واقع‌بینانه‌تری از روابط خود داشته باشند.